Komitet Nauk Filozoficznych PAN przyjmuje stanowisko komitetów naukowych PAN w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o  Polskiej Akademii Nauk oraz niektórych innych ustaw z dnia 15 lipca 2024 r. KNF przyjął to stanowisko uchwałą nr 7/2024 z dnia 10 września 2024 r. Poniżej publikujemy pełną treść uchwały zawierającą przyjęte stanowisko.

Uchwała nr 7/2024

Komitetu Nauk Filozoficznych PAN

z dnia 10 września 2024 r.

dotycząca przyjęcia wspólnego stanowiska komitetów naukowych PAN ws. sprawie projektu zmian w ustawie o PAN

Komitet Nauk Filozoficznych Polskiej Akademii Nauk przyjmuje stanowisko komitetów naukowych PAN w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o  Polskiej Akademii Nauk oraz niektórych innych ustaw z dnia 15 lipca 2024 r. o niniejszej treści:

 

Stanowisko komitetów naukowych PAN w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o  Polskiej Akademii Nauk oraz niektórych innych ustaw z dnia 15 lipca 2024 r. 

Komitety naukowe Polskiej Akademii Nauk, uprawnione statutowo do zabierania głosu w  sprawach istotnych dla nauki, edukacji, kultury i społeczeństwa, z niepokojem przyjmują  zapisy projektu ustawy o zmianie ustawy o PAN oraz niektórych innych ustaw z dnia 15 lipca  2024 r. Skupiając w swoim gronie ekspertów wywodzących się z korporacji PAN, jak i spoza  niej, komitety naukowe wielokrotnie służyły pomocą instytucjom Rzeczypospolitej w realizacji  ich działań. Podstawą tej misji jest funkcjonowanie komitetów jako samorządnej reprezentacji  uczonych z danej dyscypliny wyłanianych w wyniku powszechnych i demokratycznych  wyborów.

Z tego względu, komitety naukowe przedkładające niniejsze stanowisko stanowczo  sprzeciwiają się projektowanemu brzmieniu art. 35 ustawy o Polskiej Akademii Nauk. W  noweli ustawy demokratyczne wybory członków komitetów naukowych proponuje się zastąpić  delegowaniem ich przez instytucje przedstawicielskie środowiska szkolnictwa wyższego i  nauki (art. 1 pkt 22). W naszej opinii proponowane rozwiązanie przeczy idei komitetów  naukowych będących „samorządną reprezentacją dyscypliny naukowej (…) służącą  integrowaniu naukowców z całego kraju” zapisanej w art. 1 pkt 21 projektu ustawy z dnia 15  lipca 2024 r. Co więcej, projektowana zmiana sposobu wyboru członków komitetów  naukowych doprowadzi do ograniczenia aktywności eksperckiej środowiska naukowego oraz  niezwykle cennej współpracy między PAN i uczelniami wyższymi, a w konsekwencji do  marginalizacji i zniszczenia dotychczasowego dorobku komitetów.

Sprzeciwiamy się także skróceniu kadencji obecnie działających komitetów, wybranych w  ubiegłym roku (art. 19 ust. 1 projektu ustawy). Wprowadzenie takiego rozwiązania będzie  jawnym sygnałem delegitymizacji demokratycznego wyboru dokonanego przez środowisko  naukowe.

Postulujemy do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego o wycofanie się z  niedemokratycznych propozycji przedstawionych w przywoływanym projekcie ustawy.  Uważamy, że zachowanie dobrej tradycji i demokratycznych zasad wyborów do komitetów  naukowych jest niezbędne dla dalszego funkcjonowania Polskiej Akademii Nauk, jako  instytucji cieszącej się zaufaniem i szacunkiem w krajowym i międzynarodowym środowisku  uczonych. Z tego względu apelujemy o pozostawienie art. 35 ust. 1 ustawy o Polskiej Akademii  Nauk w dotychczasowym brzmieniu. Ponadto postulujemy, by składy i formuła obecnie  działających komitetów zostały zachowane do końca ich kadencji.

Niniejsze stanowisko nie odnosi się do innych kontrowersyjnych zapisów projektu nowelizacji  ustawy o PAN, które nie dotyczą bezpośrednio komitetów naukowych.